مراحل رشد نقاشي هاي کودکان ارتباط نزديکي با کل فرآيند رشد شناختي دارد. آزمون معروف «يک فرد را نقاشي کنيد» شاخص خوبي براي بلوغ شناختي کودک است.

پرورش قدرت بيان نقاشي فقط وابسته به تکامل جسمي کودک نيست بلکه با درک و شعور نيز در ارتباط است. اين ادراک در بدو تولد بسيار جزئي است ولي با پيشرفت سن بهتر مي‌شود. در حقيقت مي‌توان گفت کودک در ابتدا مهارت کافي ندارد. بنابراين نمي‌تواند خوب نقاشي کند. به همين دليل حتي اگر از يک فرد بالغ بخواهيم با پا‌هايش خانه‌اي رسم کند حتما اثري درهم و برهم خواهد شد، اما باز هم اين خانه بسيار کامل‌تر از نقاشي يک کودک است. با وجود اين کودک از آغاز خط نگاري‌هاي خود، سه وجه چشم، مغز و دست را به کار مي‌اندازد تا به لذت برسد.

از نظر هنرمند، نقاشي کردن يعني کشف کردن. نقاشي کردن نه تنها ثبت مشاهدات نقاش است، بلکه از اين نظر براي هنرمند اهميت دارد که او را به سوي مشاهدات بيشتر هدايت مي کند. ترسيم طرح کلي، ترسيم کارتون و نقاشي کردن ايده ها، همه روش هايي هستند که با استفاده از آن ها مي توان افکار را قابل ديدن کرد.

ساير روش هاي استفاده از نقاشي براي تفکر شامل موارد زير است:

• خط هاي کوتاه و مارپيچ: يک خط کوتاه و مارپيچ رسم کنيد و براي کودک يک محدوده زماني ( در حدود يک دقيقه) تعيين کنيد. آن گاه ببينيد کودک با استفاده از «نقاشي فکر» چه شکلي ازاين خط مارپيچ به وجود مي آورد.
• اضافه کردن به تصويرها: کودکان را دايره وار دور هم بنشانيد و وسيله هاي هنري گوناگوني در دسترس آن ها قرار دهيد. از هر کودک بخواهيد تا علامتي را بر تکه اي از کاغذ نقاشي کند. سپس اين ورقه را به فرد سمت راست خود بدهد. او هم به نوبه خود چيزي را بر روي کاغذ دريافت شده اضافه نمايد. عمل رد کردن کاغذها به يکديگر تا جايي ادامه مي يابد که هر دانش آموز 4 الي 5 مرتبه چيزي را به کاغذهاي دريافت شده اضافه کند.
• هنر نقطه چين: از هر کودک بخواهيد تا دوازده نقطه را به طور پراکنده بر روي کاغذ بکشد، سپس به آن ها فرصت دهيد تا با وصل کردن نقاط به يکديگر طرح يا تصويري را خلق کنند. آن ها را تشويق کنيد تا عنواني را براي تصويرها يا شکل هاي ساخته شده انتخاب کنند.
• تصويرهاي صوتي: يک آهنگ نواخته شود و ببينيد براساس اين آهنگ چه تصويرهايي در ذهن کودکان و بر روي کاغذ نقش مي گيرد.
  مهارت نقاشي معمولا در دوران پيش‌دبستاني بهتر بروز مي‌کند. بچه‌ها در اين سن تمايل به استفاده از چهره‌هاي نزديک به هم مي‌کنند. بنابراين مي‌توان از حالت چهره،‌ مکاني که خانواده در آن قرار دارد و کاري که در حال انجام هستند، برداشت‌هايي داشت

ارزيابي هنر

بچه‌ها به نقاشي علاقه زيادي دارند و آنچه مي‌کشند بازتاب دنياي دروني آنهاست. بيشتر بچه‌ها به کارهاي هنري‌شان فکر نمي‌کنند يا حتي آن را سانسور نمي‌کنند. در طول 40 سال گذشته نقاشي کودکان به عنوان بخش مهمي از تشخيص‌هاي متخصصان اطفال به کار مي‌رود. نقاشي به آنها کمک مي‌کند مراحل رشد کودک را در همان لحظه مشاهده کنند و درباره مشکل احتمالي آگاهي يابند. يک نقاشي ساده مي‌تواند نگاهي اجمالي به جهان‌بيني کودک، نقش او در خانواده و روابطش با ديگر اعضاي خانواده و البته اعتماد به نفس او باشد. اين نقاشي همچنين مي‌تواند ميزان استحکام او و خانواده را نشان دهد که بسيار مهم است. نقاشي کودکان حتي مي‌تواند اوضاع فرهنگي و نوع رفتارهاي اعضاي خانواده را با يکديگر مشخص کند.

اما اين هشدار را در نظر داشته باشيد که اگر مي‌خواهيد معناي پنهان شده در نقاشي را بيابيد نبايد آنها را بيش از حد تفسير کنيد. نبايد هر خطي که کودک مي‌کشد را بخوانيد، بهتر است نقاشي بچه‌ها را فرصتي براي صحبت کردن با فرزندتان تلقي کنيد و درباره آنچه مي‌خواسته بکشد با او حرف بزنيد. سپس سوال‌هايي از او بپرسيد تا ارتباط‌تان را به اين ترتيب با فرزندتان بيشتر کنيد. حواس‌تان باشد بيش از حد بر او تاثير نگذاريد و او تحت‌تاثير شما نباشد. مثلا بگوييد: «درباره نقاشي‌ات برام تعريف کن. اين آدما کين توي نقاشيت. چيکار دارن ميکنن؟ چرا مامانو اين شکلي کشيدي؟»

مهارت نقاشي معمولا در دوران پيش‌دبستاني بهتر بروز مي‌کند. بچه‌ها در اين سن تمايل به استفاده از چهره‌هاي نزديک به هم مي‌کنند. بنابراين مي‌توان از حالت چهره،‌ مکاني که خانواده در آن قرار دارد و کاري که در حال انجام هستند، برداشت‌هايي داشت.

رنگ‌ها چه مفهومي دارند؟

• سياه و سفيد: به معناي ترس، اضطراب، اندوه و نااميدي است.
• خاکستري: رنگي خنثي که چيزي را بيان نمي‌کند.
• قهوه‌اي: به معناي مقابله با فشار والدين براي نظافت است.
• بنفش: به معني تمايل به چيزهاي مخالف است. اگر زياد استفاده شود به معني اضطراب است.
• آبي: صلح و آرامش و تسليم شدن در اين رنگ نهفته است، ضمن آنکه به معني درون‌گرايي کودک است.
• سبز: اين رنگ به معناي نياز به جلب توجه و تمايل به برقراري ارتباط و سرسختي است.
• قرمز: برون‌گرايي کودک در استفاده از اين رنگ نشان داده مي‌شود.
• زرد: شادي و خوش‌بيني و ميل به مشارکت در اين رنگ مشخص است.
• صورتي: وقتي کودک از اين رنگ استفاده مي‌کند نشان مي‌دهد تمايل به صلح و تعادل دارد

منبع: خبرگزاری پانا