مقدمه: يكي از اهداف و وظايف مهم آموزش و پرورش ايجاد زمينه ­ای براي رشد همه جانبه فرد و تربيت انسان­ هاي سالم، كارآمد و مسئول براي ايفاي نقش در زندگي فردي و اجتماعي است.

از آنجايي كه دانش آموزان به عنوان ركن اساسي نظام آموزشي كشور، در دستيابي به اهداف نظام آموزشي نقش و جايگاه ويژه­ اي دارند، توجه به اين قشر از جامعه از لحاظ آموزشي، تربيتي، باروري و شكوفايي هر چه بيشتر نظام آموزشي و تربيتي جامعه را موجب مي­گردد. با اين وجود از كل دانش آموزاني كه وارد سيستم آموزش و پرورش مي ­شوند، تعداد كمي مي­ توانند استعدادهاي خود را شكوفا نموده، و بر مشکلات زندگی و شرایط چالش بر­انگیز تحصیلی غلبه نمایند، و به اصطلاح عملكرد تحصيلي خوبي از خود نشان دهند (آهرن و نوریس،2010). شواهد پژوهشی تاکید کرده اند که دانش آموزان در طول تحصیل با انبوهی از تنیدگی ­ها مواجه می­شوند و تجربه نقش دانش آموزی، زمینه مواجهه با طیف وسیعی از تجارب تحصیلی تنیدگی زا را برای گروه­های مختلف دانش آموزی به همراه می­ آورد (بروگهام، زیل، مندوزا و میلر،2009). موفقیت افرادی که با توجه به دوران کودکی پرخطر، انتظار می­رفت به افرادی نابهنجار بدل شوند، موجب شد تا توجه پژوهشگران به ويژگی ­ها، شرايط و موقعیت ­هايی معطوف شود که پیامد­های منفی پرورش در شرايط نامطلوب را تغییر می­دهند. در همین راستا، لوتار (2006) به فرآيندی اشاره کرد که افراد را قادر می ­سازد بر عوامل تنیدگی­زای زندگی خويش غلبه داشته باشند. وی اين فرآيند را تاب آوری نامید. مفهوم تاب آوری از علوم طبیعی وارد ادبیات روان شناسی شده است (میلرو همکاران ،2010). تاب آوری به ظرفیت بازگشت از چالش­ های اجتماعی، مالی و يا احساسی به تعادل مجدد اطلاق شده و بیانگر توانايی فرد جهت سازش يافتگی مجدد در برابر غم، ضربه، شرايط نامطلوب و عوامل تنیدگی­ زای زندگی است. به عبارت ديگر، تاب آوری سازگاری مثبت در واکنش به شرايط نامطلوب است. تاب آوری به معنای مقاومت فعل پذير در برابر آسیب ­ها يا شرايط تهديدکننده نیست، بلکه فرد تاب آور مشارکت کننده فعال و سازنده محیط پیرامونی خود ­می­ باشد (رزنیک،2010).پژوهش حاضر با هدف بررسی تاثیر آموزش خانواده بر تاب آوری دختران نوجوان انجام گرفته است.

روش: این پژوهش از نوع آزمایشی با پیش آزمون و پس آزمون با گروه گواه می باشد. جامعه آماری این پژوهش شامل کلیه دختران سنین نوجوان شهرستان بوشهر می باشد. از جامعه مورد نظر با استفاده از روش نمونه گیری چند مرحله ای تعداد 70 نفر انتخاب شدند و در دو گروه آزمایش و گواه به صورت تصادفی قرار گرفتند. ابزار جمع آوری اطلاعات این پژوهش پرسشنامه تاب آوری کونر و دیدیدسون(2003) است.

نتایج این پژوهش نشان داد که میانگین نمرات آزمودنی هایی که والدین آنها آموزش خانواده دیده بودند در پس آزمون به طور معنی داری بیشتر از میانگین تاب آوری دانش آموزانی بود که والدین آن ها آموزش ندیده بودند.

علی پولادی ریشهری

مریم رضایی؛ کارشناسی ­ارشد روانشناسی

شاهین افشارپور؛ کارشناسی­ ارشد روانشناسی

حبیب پاسالار زازه؛ کارشناسی ­ارشد برنامه ریزی درسی

واژگان کلیدی: آموزش خانواده، تاب آوری، نوجوان.